بررسی رفتار زیست محیطی و مطالعه توزیع عناصر سنگین در خاک¬های محدوده معدن مس سرچشمه کرمان

مطالعه توزیع فلزات سنگین موجود در خاک‌ها، از موضوعات مهم زیست محیطی به شمار می‌رود. به منظور تعیین میزان فلزات سنگین در خاک‌های سطحی محدوده معدن مس سرچشمه و ارزیابی ترازهای آلودگی، 120 نمونه خاک سطحی تا عمق 30 سانتیمتری جمع‌آوری شد و  فلزات سنگین Pb، Ni، Se، Mo و Zn،  با استفاده از روش پلاسمای القایی- اسپکتروسکوپی جرمی (ICP- MS) آنالیز شدند. در  نمونه‌های خاک بررسی شده، میانگین غلظت ثبت شده برای عناصر سرب، نیکل، سلنیوم، مولیبدن و روی به ترتیب، 127، 27، 1، 7 و 252 (میلی‌گرم بر کیلوگرم) بود. ترتیب فراوانی میانگین غلظت عناصر سنگین عبارت است از:  Zn> Pb> Ni> Mo> Se. مقایسه میانگین غلظت عناصر سنگین و  سمی در نمونه‌های خاک با متوسط جهانی مقادیر خاک‌های غیرآلوده و شیل میانگین نشان داد که عناصر Pb، Ni، Se، Mo و Zn مقادیر بالاتری نسبت به میانگین مقادیر جهانی دارند. عنصر Ni مقدار کمتری نسبت به شیل میانگین دارد. ضریب آلودگی برای عناصر مورد مطالعه، براساس غلظت زمینه خاک و براساس میانگین خاک‌های جهانی غیرآلوده، محاسبه و طبق رده‌بندی هاکنسون، طبقه‌بندی شدند. محاسبه درجه آلودگی اصلاح شده برای میانگین نمونه‌های خاک محدوده منطقه مطالعاتی براساس مقادیر زمینه و مقادیر میانگین جهانی خاک‌های غیرآلوده درجه حدواسط آلودگی کل (24/3- 99/2) را نشان داد. نتایج محاسبه فاکتور غنی‌شدگی نشان‌دهنده آن است که میانگین عناصر سرب، روی و مولیبدن در تعدادی از ایستگاه‌های نمونه‌برداری بیش از مقدار زمینه است و غنی‌شدگی غیرطبیعی این فلزات را در منطقه مطالعاتی دربر دارد. نتایج حاصل از محاسبه شاخص زمین‌انباشتگی برای نمونه‌های خاک حاکی از آن است که عناصر نیکل و سلنیوم در محدوده غیرآلوده و عناصر روی و مولیبدن در محدوده غیرآلوده تا کمی آلوده و عنصر سرب در محدوده کمی آلوده قرار می‌گیرند.